Ham on Rye
Tyler Taormina
2019 / 85'
Verenigde Staten
Engels gesproken
Met o.a. Haley Bodell, Audrey Boos, Gabriella Herrera, …
Tyler Taormina’s debuutfilm Ham on Rye begint met een herkenbaar tafereel: drie vriendinnen die zich opmaken en opkleden voor wat later benoemd zal worden als de belangrijkste dag uit hun leven. Ze hebben ouderwetse witte jurken aan, die ons het verhaal in eerste instantie in het verleden doen situeren. Wanneer de meisjes beneden komen, staan hun ouders enthousiast te wachten om foto’s te nemen van dit gedenkwaardig moment. Maar de vriendinnen staan niet op het punt om te vertrekken naar hun eindejaarsbal, diploma-uitreiking of andere mijlpaal in een tienerleven. We volgen hen samen met andere leeftijdsgenoten uit hun stadje op een soort van pelgrimstocht naar het geheimzinnige Monty’s. Die Monty’s in kwestie blijkt een jaren 50 diner te zijn, waar de jongeren samenkomen voor een bizarre en onbeholpen paringsdans die de rest van hun leven zal bepalen.
Regisseur Tyler Taormina start zijn debuut met een herkenbare troop, maar creëert naarmate de film vordert een steeds vreemdere atmosferische droomwereld. “Het was heel belangrijk voor ons om de jaren 60, 70, 80 en 90 te evoceren. We wilden al die decennia samenbrengen in een esthetiek van pure nostalgie,” verklaart de regisseur. De jongeren uit het anonieme Amerikaanse stadje lijken dan ook te leven in een onbepaald tijdperk. De soundtrack, set design en kostumering geven tegenstrijdige signalen af. Je merkt als kijker maar heel sporadisch hedendaagse elementen op. Jongens die weg zweven op hoverboards, smartphones en de weinige andere technische gadgets verraden de 21ste eeuw. De retro stijl in Ham on Rye roept een surrealistische tijdloosheid op. DOP Carson Lund zendt de kijker door zijn gebruik van ‘nostalgische’ lenzen (25mm, 50mm en 85mm focuslengte) op een cinematografische reis door het verleden.
Ham on Rye is opgebouwd als een allegorie op het voorstedelijke leven in Amerika. Taormina wilde een film maken die de druk op Amerikaanse adolescenten in beeld brengt. Jongeren worden er na hun achttiende zo goed als gedwongen om het huis te verlaten en op eigen benen te staan. Zij die thuis ‘achterblijven’ worden gestigmatiseerd om hun keuze. De film is een ode aan diegenen die in hun schooljaren opgingen in de menigte, maar nadien niet transformeerden in het soort volwassene dat hun leeftijdsgenoten wel werden. Ham on Rye baadt in het existentiële onbehagen dat gepaard gaat met die overgang naar het volwassendom.
Taormina’s debuut kleurt buiten de klassieke narratieve lijntjes. De film volgt vluchtig enkele personages, zonder dat we veel over hen te weten komen. De dialogen verraden niets over de plot of het imminente ritueel, waar de jongeren te voet heen trekken langs verlaten straten. In tegenstelling tot de klassieke coming-of-age films van onder meer John Hughes worden buitenstaanders ook effectief afgewezen in Taormina’s film. Ham on Rye vertelt dan ook een heel eerlijk verhaal, dat nostalgie en weemoed oproept naar een voorbije tijd voor een publiek dat ‘het ritueel’ al achter zich heeft.