Ray & Liz
Richard Billingham
2018 / 108'
Groot-Brittannië
Engels gesproken / Nederlands ondertiteld
Met o.a. Ella Smith, Justin Salinger, Sam Gittins.
Het begon met de foto’s die de jonge Britse kunststudent Richard Billingham van zijn ouders Ray en Liz nam. Het zijn groteske figuren: een alcoholverslaafde vader zonder tanden, een obese moeder in een bloemenjurk, in een decor van afbladderend behang en een verzameling porseleinen beeldjes. Er is ook menselijkheid en humor aanwezig: een gekatapulteerde kat, een kus op een plooistoel. Het werd een boek in 1996, Ray’s a laugh, en nu ook een film.
Ray & Liz is geschreven en geregisseerd door Billingham zelf. In drie verschillende tijdseenheden brengt hij zijn ouders, broer en jeugd tot leven. Als door een stijlvol sleutelgat kijken we mee naar de verwaarlozing en armoede van een familie in post-Thatcher Groot-Brittannië. Billingham toont het zonder sentiment en woede, maar kadreert zijn herinneringen met compassie. De legende wil dat zijn broer tijdens de première van Ray & Liz lachte, terwijl de rest van het publiek huilde.
Het verrast niet dat Billingham als fotograaf een oog voor vormgeving heeft. Door op pellicule te filmen wilde hij de oppervlaktes van zijn jeugd – papier, hout, katoen, wol – zo goed mogelijk capteren. Er zit zoveel textuur in de decors dat ze claustrofobisch worden. Ook de chaotische tijdsbeleving staat ten dienste van Billinghams centrale figuren: twee mensen die de wereld buitensluiten en niet meer weten wanneer het dag en nacht is. Tot in de details wilde Billingham zijn herinneringen ensceneren om het beeld, naar eigen zeggen, uit zijn hoofd te krijgen.
Ray & Liz won vorig jaar de Special Jury Prize op het filmfestival van Locarno en recent nog de International Jury Prize op het Brussels International Film Festival.